I chociaż występuje najczęściej, to jest również niezwykle agresywny. Mediana przeżycia po diagnozie to jednie około 12 miesięcy. Tylko 3–8% chorych żyje dłużej niż 3 lata[1]. Czy medyczna marihuana może pomóc chorym na glejaka?
Â
Spis treści
Glejak wielopostaciowy (GBM, glioblastoma multiforme) to pierwotny nowotwór ośrodkowego układu nerwowego (OUN), charakteryzujący się wysoką złośliwością zarówno w aspekcie histopatologicznym, jak i klinicznym. Zgodnie z klasyfikacją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), glejak ten przypisuje się do nowotworów o najwyższym, IV stopniu złośliwości. Stanowi on 10–18% wszystkich guzów wewnątrzczaszkowych i 50–60% nowotworów glejowych. Roczna zapadalność na GBM wynosi około  5 przypadków na 100 tys. osób. Częstość występowania wzrasta z wiekiem, a najwyższa zachorowalność występuje w 5. i 6. dekadzie życia.
GBM dzieli się na dwie postacie: pierwotną i wtórną. Postać pierwotna występuje najczęściej u osób powyżej 55. roku życia i charakteryzuje się szybkim pojawieniem objawów klinicznych. Jest związana z nowotworami rozwijającymi się de novo, które już na wczesnym etapie wzrostu wykazują cechy typowe dla GBM. Z kolei postać wtórna, która dotyczy zwykle osób poniżej 45. roku życia, rozwija się na tle glejaka o niższym stopniu złośliwości. W tych przypadkach czas transformacji do formy złośliwej oraz pojawienia się objawów klinicznych wynosi od 1 do 10 lat (średnio 4–5 lat). Obie postacie GBM różnią się także profilem molekularnym, który ma wpływ na proces transformacji nowotworowej oraz rokowanie. Glejak pierwotny często wiąże się z amplifikacją lub nadekspresją receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR), białka MDM2, utratą heterozygotyczności na chromosomach 10p i 10q, delecją supresora p16 (który reguluje wzrost komórek poprzez inhibicję kinaz CDK4 i CDK6) oraz delecją supresora PTEN na chromosomie 10. W glejaku wtórnym często występuje mutacja genu białka p53, utrata heterozygotyczności na chromosomach 10q, 17p, 19q oraz nadekspresja receptora czynnika płytkowego [1].
Â
Medyczna marihuana w terapii nowotworowej jest znana w zastosowaniu. Wielu pacjentów wspiera się medyczną marihuaną i kannabinoidami w niej zawartymi, by lepiej radzić sobie z bólem, mdłościami, brakiem apetytu czy ogólnym funkcjonowaniem. W ten sposób poprawiają swoją jakość życia. Trwają też liczne badania na temat właściwości przeciwnowotworowych kannabinoidów, głównie tych najpopularniejszych, czyli THC i CBD. Ale nie tylko!
Â
W badaniu Predictors of Response to Medical Cannabis for Chronic Pain: A Retrospective Review of Real-Time Observational Data [2] udowodniono, że stosowanie marihuany zmniejsza chroniczny ból u pacjentów. Medyczna marihiana pomaga pacjentom radzić sobie z bólem. To za sprawą obecnych w niej kannabinoidów, takich jak CBD i THC. Oddziałują one z receptorami w układzie endokannabinoidowym organizmu. THC, główny składnik psychoaktywny, może zmniejszać odczuwanie bólu, działając na receptory CB1 w mózgu i układzie nerwowym, co wpływa na zmniejszenie intensywności bólu oraz poprawę nastroju. Z kolei CBD, mające działanie uspokajające i przeciwzapalne, może wspomagać leczenie bólu poprzez modulację odpowiedzi immunologicznej i zmniejszenie stanów zapalnych.
W badaniach klinicznych medyczna marihuana wykazała skuteczność w łagodzeniu bólu u pacjentów z chorobami nowotworowymi, stwardnieniem rozsianym, neuropatią cukrzycową oraz innymi schorzeniami, które powodują przewlekły ból. Choć medyczna marihuana jest obiecującą metodą łagodzenia bólu, jej stosowanie powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza, aby zminimalizować potencjalne ryzyko działań niepożądanych. Takie wsparcie możesz uzyskać w naszym centrum.
Â
Czy marihuana ma działanie przeciwnowotworowe? Istnieją badania, które mówią, że medyczna marihuana może wspierać apoptozę komórek nowotoworowych, czyli ich śmierć. Dzięki temu nowotwór wolniej się rozwija i być może jest wtedy bardziej podatny na leczenie nowotworowe. Synergiczne przyjmowanie THC i CBD ma wpływ na aktywność enzymów, które odpowiadają za życie komórki nowotworowej. Dzięki temu, że je blokują, dochodzi do szybszej śmierci komórkowej, a co za tym idzie, komórki nie dzielą się i nie rozprzestrzeniają w organizmie.
Działanie przeciwnowotworowe można łączyć ze spożywaniem medycznej marihuany. Będzie to szczególnie ważne w przypadku osób, które w jakiś sposób mają zaburzony własny układ odpornościowy, który jest pierwszą linią obrony przed wystąpieniem nowotworów.
Â
Skuteczność medycznej marihuany w terapii spektrum autyzmu jest potwierdzona zarówno w postaci pozytywnych opinii pacjentów, jak i dowodów naukowych. Powyżej przedstawiliśmy kilka dowodów naukowych z zastosowaniem medycznej marihuany u osób z autyzmem. Nadszedł czas na poznanie kolejnych, ciekawych badań naukowych skupionych wokół CBD, THC i autyzmu.
Â
Agonista receptorów kannabinoidowych 1 (CB1) i 2 (CB2) Δ9-tetrahydrokannabinol (THC) wykazał działanie szerokozasięgowego inhibitora raka w hodowlach komórkowych i in vivo, a obecnie jest stosowany w badaniach klinicznych w leczeniu glejaka wielopostaciowego. Sugerowano, że inne kannabinoidy pochodzenia roślinnego, które nie wchodzą w interakcję z receptorami CB1 i CB2, mogą modulować działanie Δ9-THC. Istnieją jednak sprzeczne doniesienia na temat tego, w jakim stopniu inne kannabinoidy mogą modulować aktywność Δ9-THC, a co najważniejsze, nie jest jasne, czy inne związki kannabinoidowe mogą potencjować lub hamować działanie Δ9-THC.
W związku z tym przetestowano kannabidiol, drugi pod względem obfitości kannabinoid roślinny, w połączeniu z Δ9-THC. W liniach komórkowych glejaka U251 i SF126, Δ9-THC i kannabidiol działały synergistycznie, hamując proliferację komórek. Leczenie komórek glejaka obiema substancjami prowadziło do istotnych zmian w cyklu komórkowym, indukcji reaktywnych form tlenu i apoptozy, a także specyficznych zmian aktywności kinazy regulowanej przez sygnały zewnątrzkomórkowe oraz kaspaz. Te specyficzne zmiany nie występowały w przypadku stosowania pojedynczych związków, co wskazuje, że szlaki transdukcji sygnałów wpływane przez terapię skojarzoną były unikalne. Wyniki sugerują, że dodanie kannabidiolu do Δ9-THC może poprawić ogólną skuteczność Δ9-THC w leczeniu glejaka u pacjentów z rakiem. [4]
W badaniu A Phase 2 Randomised Clinical Trial Assessing the Tolerability of Two Different Ratios of Medicinal Cannabis in Patients With High Grade Gliomas [5] możemy przeczytać również ciekawe wnioski dotyczące marihuany oraz glejaka. Uczestnicy badania mieli średnio 53,3 lat. Sparowany test, oceniający funkcjonalną ocenę terapii raka mózgu (FACT-Br) między grupami od wartości wyjściowej do 12. tygodnia wykazał, że stosunek 1:1 (THC do CBD) sprzyjał zarówno wydolności fizycznej, jak i funkcjonalnej oraz poprawiał sen. Analiza zmian od punktu wyjściowego do 12. tygodnia wykazała również, że u 11% z 61 uczestników nastąpiło zmniejszenie choroby, 34% było stabilnych, 16% miało niewielką poprawę, a 10% miało postępującą chorobę.
Â
Â
Â
Glejak wielopostaciowy (GBM) to wysoce złośliwy pierwotny nowotwór ośrodkowego układu nerwowego, który stanowi 10–18% wszystkich guzów wewnątrzczaszkowych. Charakteryzuje się szybkim postępem choroby oraz wysoką śmiertelnością. Istnieją dwie postacie GBM – pierwotna, rozwijająca się de novo, oraz wtórna, która przekształca się z mniej złośliwego glejaka. Różnice między tymi postaciami obejmują zarówno czas rozwoju, jak i profile molekularne, które wpływają na rokowanie i leczenie pacjentów.
Medyczna marihuana, szczególnie THC i CBD, zyskuje coraz większe uznanie w leczeniu objawów związanych z nowotworami, w tym glejakiem. Marihuana może wspomagać pacjentów w łagodzeniu bólu, redukcji mdłości oraz poprawie apetytu, co przekłada się na poprawę jakości życia. Istnieją także badania wskazujące na potencjalne właściwości przeciwnowotworowe kannabinoidów, które mogą wspierać apoptozę komórek rakowych oraz spowalniać rozwój guza.
W kontekście glejaka, badania wykazują, że THC może działać jako inhibitor raka, a w połączeniu z innymi kannabinoidami, jak kannabidiol (CBD), tworzy synergiczne efekty. Zastosowanie kombinacji THC i CBD prowadzi do istotnych zmian w cyklu komórkowym, indukcji reaktywnych form tlenu i apoptozy, co wskazuje na unikalne szlaki transdukcji sygnałów w terapii skojarzonej. Dodatkowo, badania kliniczne pokazują, że stosowanie medycznej marihuany może poprawić funkcjonowanie pacjentów, ich wydolność fizyczną i jakość snu, a także wpłynąć na stabilizację stanu zdrowia w przypadku glejaków o wysokim stopniu złośliwości.
Wnioski z powyższych badań sugerują, że medyczna marihuana, a szczególnie jej kombinacja z różnymi kannabinoidami, może stanowić obiecującą metodę wspomagającą leczenie glejaka. Choć wyniki są obiecujące, konieczne są dalsze badania, aby dokładniej określić efektywność i bezpieczeństwo stosowania kannabinoidów w leczeniu glejaka oraz innych nowotworów.
Źródła:
[1] Wieloletnie przeżycie chorych z glejakiem wielopostaciowym — opisy przypadków https://journals.viamedica.pl/polski_przeglad_neurologiczny/article/view/48574/37748
[2] Predictors of Response to Medical Cannabis for Chronic Pain: A Retrospective Review of Real-Time Observational Data https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39781554/
[3] Prospects for the Use of Cannabinoids in Oncology and Palliative Care Practice: A Review of the Evidence https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6406915/
[4] Cannabidiol enhances the anticancer effects of THC https://www.scribd.com/document/50154001/CBD-Enhances-the-Anticancer-Effects-of-THC-Journal- MCT-Marcu
[5] A Phase 2 Randomised Clinical Trial Assessing the Tolerability of Two Different Ratios of Medicinal Cannabis in Patients With High Grade Gliomas https://www.frontiersin.org/journals/oncology/articles/10.3389/fonc.2021.649555/full
Â