Spis treści:
Endometrioza to przewlekła choroba, która dotyka około 1 na 10 kobiet. Jej cechą szczególną jest rozrost tkanki podobnej do wyściółki macicy (endometrium) w poszczególnych częściach organizmu innych niż jama macicy. Generalnie endometrioza obejmuje jajniki, jajowody i miednicę, ale może być rozsiana po niemalże całym organizmie. Wyróżnia się 3 głównie rodzaje endometriozy:
otrzewnową – ten typ endometriozy jest najczęstszy. Zmiany są ogniskowe i obejmują otrzewną, czyli tkankę łączną, która łączy miednicę i ścianę jamy brzusznej;
jajnikową – na jajnikach pojawiają się zmiany w postaci torbieli endometrialnych, znanych także jako torbiele czekoladowe,
głęboko naciekającą – zmiany te zwykle sięgają tuż pod otrzewną, co oznacza, że tkanka nacieka na głębokość większą niż 5 mm.
Od 2 do 10% kobiet na świecie cierpi na endometriozę. Ciężko jest przewidzieć, kto zostanie dotknięty tą chorobą, ale istnieją pewne czynnika ryzyka związane z rozwojem endometriozy.
Historia rodzinna – obecność endometriozy u któregoś z bliskich członków rodziny.
Wiek – objawy endometriozy zwykle pojawiają się w wieku 25-40 lat.
Charakter menstruacji – czynniki takie jak krótszy cykl miesiączkowy czy znacznie bardziej bolesne miesiączki mogą być znakiem ostrzegawczym przed rozwojem endometriozy.
Ciąża – u kobiet, które przebyły chociaż jeden poród zwykle występuje znacznie mniejsze ryzyko rozwoju endometriozy niż u pań, które nigdy nie rodziły.
Dokładne określenie przyczyny endometriozy jest niemalże niemożliwe. Co prawda naukowcy opracowali kilka możliwych hipotez wyjaśniających mechanizm rozwoju choroby. Za najczęstszą przyczynę endometriozy uważa się tzw. wsteczną menstruację, gdzie część komórek endometrium poprzez jajowód dostaje się do jamy otrzewnej. Inną przyczyną endometriozy może być nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego, który „nie zauważa” rozrostu endometrium w innych częściach ciała. Co ciekawe, endometrioza może być również „wszczepiona”. Dzieje się to wówczas, gdy endometrium zostaje pobrane i przemieszczone podczas operacji jamy brzusznej.
Ból, krwawienie lub plamienie, niepłodność, trudności żołądkowo – jelitowe (trawienne) to najczęstsze objawy endometriozy. Objawy zwykle zaostrzają się podczas menstruacji, owulacji i współżycia seksualnego.
Ból – najbardziej dominującym objawem jest ból występujący pod różną postacią, jak np.: -silne skurcze menstruacyjne, które z czasem mogą się nasilać, -ból w dole pleców i miednicy utrzymujący się przez długi czas (przewlekły), -ból, który pojawia się podczas lub po stosunku seksualnym.
Krwawienie lub plamienie międzymiesiączkowe – plamienie, jak i krwawienie międzymiesiączkowe mogą mieć wiele różnorodnych przyczyn, a endometrioza jest jedną z nich.
Trudności w zajściu w ciążę – endometrioza jest wykrywana u co trzeciej kobiety z problemem niepłodności.
Niektóre problemy trawienne (żołądkowe) – biegunka, zaparcia, wzdęcia i nudności są częstymi objawami, które nasilają się szczególnie podczas menstruacji.
Aby zobaczyć i zidentyfikować zmiany wywołane rozwojem endometriozy, wymagana jest procedura chirurgiczna zwana laparoskopią. Laparoskopia to zabieg polegający na użyciu cienkiej, oświetlonej rurki z kamerą, którą wprowadza się przez niewielkie nacięcia w brzuchu, aby dokładnie obejrzeć cały obszar jamy brzusznej. Ta sama metoda może być również zastosowana w leczeniu endometriozy, gdyż umożliwia wycięcie zmian. Niestety, nieinwazyjne testy na endometriozę jeszcze nie powstały, a jedynie niektóre zmiany mogą być widoczne podczas badania USG czy rezonansu magnetycznego.
Istnieje wiele możliwości leczenia endometriozy, jednak skuteczne lekarstwo jeszcze nie istnieje. Najlepszym sposobem terapii jest chirurgiczne usunięcie (tzw. wycięcie) zmian endometriozy. Wiele pacjentek uważa, że satysfakcjonujące rezultaty przynosi połączenie leczenia chirurgicznego z naturalnymi metodami, takimi jak medyczna marihuana. Oczywiście kontrolowanie choroby jest także możliwe z pomocą standardowych leków, takich jak:
– tabletki antykoncepcyjne – taka terapia hormonalna ma na celu zahamowanie cyklu miesiączkowego, a tym samym zmniejszenie objawów endometriozy,
– leki przeciwzapalne – są często stosowane w celu złagodzenia stanu zapalnego i bólu. Wielu pacjentów uważa, że pomocne są dodatkowe, alternatywne lub uzupełniające możliwości terapeutyczne – indywidualne zalecenia dietetyczne, właściwe ćwiczenia, fizjoterapia miednicy czy akupunktura.
Czy wiesz, że istnieje związek między endometriozą a klinicznym niedoborem endokannabinoidów? Dowody wyraźnie wskazują, że kobiety z endometriozą mają mniej receptorów CB1 w endometrium. Dlaczego to jest ważne? Niższe poziomy receptorów CB1 nie tylko zaostrzają objawy endometriozy, ale mogą również powodować rozprzestrzenianie się choroby. Z pewnością nie można tutaj wysuwać śmiałych twierdzeń medycznych, jednak badania sugerują wyraźny związek między endometriozą a niedoborem endokannabinoidów. Pacjentki cierpiące na endometriozę w większości uskarżają się na ciągły ból wywołany trwającym stanem zapalnym. Tymczasem zarówno THC, jak i CBD mają silne właściwości przeciwzapalne. Badanie opublikowane w Journal of Biological Chemistry ujawniło, że THC zawarte w leczniczych konopiach moduluje reakcje zapalne w organizmie pomagając zmniejszyć stan zapalny. Inny kannabinoid, kannabidiol (CBD), również leczy stany zapalne i wielu naukowców uważa, że może być silniejszym środkiem przeciwzapalnym niż THC. Cechą charakterystyczną endometriozy jest nieregularny wzrost komórek – endometrium zaczyna rosnąć w innych częściach ciała, co wywołuje ból. Pewne badanie ujawniło, że kannabinoidy mają działanie antyproliferacyjne na tkankę endometrium. Krótko mówiąc, kannabinoidy powstrzymują rozprzestrzenianie się szkodliwego przerostu tkanki endometrium, a tym samym łagodzą objawy i spowalniają rozwój choroby.