Nieleczone mogą prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych, w tym chorób sercowo-naczyniowych czy żołądkowo-jelitowych, niedożywienia, a w niektórych przypadkach mogą być nawet śmiertelne. Co więcej, mają one najwyższy wskaźnik śmiertelności ze wszystkich zaburzeń zdrowia psychicznego. Jednak przy odpowiednim leczeniu osoby dotknięte zaburzeniami odżywiania mogą poprawić swój komfort psychiczny, wyrobić nowe nawyki żywieniowe i wrócić do zdrowia.
Spis treści
Termin „zaburzenia odżywiania” reprezentuje grupę złożonych schorzeń psychicznych, które mogą poważnie upośledzać zdrowie i funkcjonowanie psychospołeczne.
Wyróżnia się 5 podstawowych zaburzeń odżywiania:
⦁ jadłowstręt psychiczny (anoreksja),
⦁ bulimia,
⦁ zaburzenia z napadami objadania się,
⦁ inne określone zaburzenia odżywiania (OSFED),
⦁ nieokreślone zaburzenia odżywiania
Osoby z jadłowstrętem psychicznym unikają jedzenia, poważnie ograniczają przyjmowanie wszystkich pokarmów lub jedzą bardzo małe ilości tylko wybranych produktów. Nawet jeśli mają niebezpieczną niedowagę, mogą postrzegać siebie jako osoby borykające się z nadprogramowymi kilogramami.
Anoreksja najczęściej dotyka młode kobiety w wieku od 15 do 19 lat. Oczywiście zachorować mogą także chłopcy, dorośli mężczyźni, a nawet osoby starsze.
Objawy anoreksji obejmują:
⦁ posiadanie niezwykle niskiego wskaźnika masy ciała (BMI),
⦁ opuszczanie posiłków, jedzenie bardzo mało lub unikanie spożywania jakichkolwiek pokarmów, które uważane są za tuczące,
⦁ przeświadczenie o nadwadze mimo zdrowej wagi lub niedowagi,
⦁ intensywny strach przed przybraniem na wadze,
⦁ przyjmowanie leków zmniejszających apetyt,
⦁ problemy fizyczne, takie jak uczucie oszołomienia lub zawroty głowy, wypadanie włosów, suchość skóry,
⦁ niektóre osoby z jadłowstrętem psychicznym mogą również wymiotować, wykonywać ekstremalne ćwiczenia lub używać środków przeczyszczających / moczopędnych.
Osoby z bulimią cierpią na nawracające epizody jedzenia niezwykle dużych ilości pożywienia i odczuwania braku kontroli nad tymi napadami.
Po objadaniu następują takie zachowania, które kompensują przejadanie:
⦁ wymuszone wymioty,
⦁ nadmierne stosowanie środków przeczyszczających lub moczopędnych,
⦁ intensywne ćwiczenia.
W przeciwieństwie do osób z anoreksją, chorzy na bulimię mogą utrzymywać prawidłową wagę lub mogą mieć nawet nadwagę.
Bulimia dotyka więcej kobiet niż mężczyzn, a National Comorbidity Survey wykazało, że częstość występowania bulimii w ciągu życia była pięciokrotnie wyższa wśród kobiet (0,5%) niż mężczyzn (0,1%). Przeciętnie kobiety rozwijają bulimię w wieku 18 lub 19 lat, jednak najbardziej zagrożone są nastolatki w wieku od 15 do 19 lat oraz młode kobiety około 20 roku życia.
Objawy bulimii obejmują:
⦁ spożywanie bardzo dużych ilości jedzenia w krótkim czasie, często w sposób wymykający się spod kontroli – objadaniem się,
⦁ wymiotowanie,
⦁ stosowanie środków przeczyszczających lub wykonywanie ekstremalnych ćwiczeń, aby uniknąć przybierania na wadze,
⦁ strach przed przytyciem,
⦁ uzależnienie samooceny od wagi i wyglądu sylwetki,
⦁ mogą wystąpić zmiany nastroju – napięcie lub niepokój.
Osoby z zaburzeniami objadania się tracą kontrolę nad swoim żywieniem. W przeciwieństwie do bulimii w tej chorobie po okresach objadania się nie następuje przeczyszczanie, nadmierne ćwiczenia ani post. W rezultacie osoby z BED często cierpią z powodu nadwagi lub otyłości.
Choroba ta może rozwinąć się u mężczyzn i kobiet w każdym wieku, ale zazwyczaj zaczyna się w późnym wieku nastoletnim oraz u młodych dorosłych.
Głównym objawem BED jest spożywanie bardzo dużych ilości jedzenia w krótkim czasie, w sposób, który wydaje się być poza kontrolą osoby chorej.
Objawy mogą również obejmować:
⦁ bardzo szybkie pochłanianie dużych ilości pokarmu,
⦁ spożywanie pokarmu aż do momentu pojawienia się nadmiernej sytości,
⦁ jedzenie mimo braku głodu, często w samotności lub ukryciu,
⦁ poczucie winy, wstydu lub zniesmaczenia po napadach objadania się.
Inne określone zaburzenia odżywiania (OSFED) są mniej znane niż jadłowstręt psychiczny, bulimia czy BED.
OSFED w rzeczywistości jest najczęstszą diagnozą zaburzeń odżywiania, stanowiącą szacunkowo od 32 do 53% wszystkich osób z zaburzeniami żywienia. Grupa ta obejmuje pozostałe zaburzenia, które nie spełniły pełnych kryteriów diagnostycznych dla anoreksji, bulimii czy BED.
Niektóre typowe objawy to:
⦁ odmowa spożywania niektórych produktów spożywczych,
⦁ obawa przed jedzeniem pośród innych ludzi,
⦁ objadanie się,
⦁ przeczyszczanie organizmu poprzez wywoływanie wymiotów i używanie środków przeczyszczających,
⦁ obecność rytuałów żywieniowych, takich jak nadmierne żucie,
⦁ pomijanie posiłków lub jedzenie bardzo małych porcji,
⦁ picie nadmiernej ilości wody (lub napojów bez kalorii),
⦁ używanie dużych ilości płynów do płukania jamy ustnej, miętówek i gum do życia,
⦁ ukrywanie ciała pod zbyt dużymi ubraniami,
⦁ nadmierne ćwiczenia fizyczne.
Ta kategoria dotyczy przypadków, w których objawy charakterystyczne dla zaburzeń odżywiania, powodują klinicznie istotny stres lub upośledzenie w społecznym, zawodowym lub innym ważnym obszarze funkcjonowania, ale nie spełniają pełnych kryteriów dla któregokolwiek z wyżej wymienionych zaburzeń w odżywianiu.
System endokannabinoidowy kontroluje pętlę sygnalizacyjną między organizmem a mózgiem, w tym uczucie głodu i sytości. Naukowcy badający układ endokannabinoidowy u kobiet z anoreksją i bulimią odkryli, że przyczyną tychże zaburzeń jest nieprawidłowa praca neuroprzekaźników. To właśnie kannabinoidy zawarte w konopiach mogą wpływać na układ endokannabinoidowy i tym samym poprawiać aktywność neuroprzekaźników. Co więcej, marihuana wpływa również na strukturę w mózgu nazywaną wyspą (część kresomózgowia), odpowiedzialną za emocjonalną reakcję na jedzenie, dlatego używanie konopi w leczeniu zaburzeń odżywiania prowadzi do poprawy stanu psychicznego i zmniejszenia objawów chorobowych.
Badania naukowe wykazały, że receptory kannabinoidowe CB1 i CB2 kontrolują pobieranie pokarmu, czyli regulują poczucie głodu. Wpływ THC i CBD na receptory CB1 oraz CB2 został określony w wielu próbach, i badaniach klinicznych. Przyjmując marihuanę, receptory te stają się aktywne i stymulują pozytywne zachowania związane z jedzeniem, co sprawia, że możemy cieszyć się lepszym smakiem potraw i odczuwać większą przyjemność związaną z posiłkiem. Dodatkowo medyczna marihuana odgrywa również znaczącą rolę w stymulowaniu apetytu, wpływając na szlak leptyny – hormonu sytości. Jednocześnie konopie powodują również zwiększone uwalnianie anandamidu, który jest niezbędny w regulacji zachowań żywieniowych i wydatkowania energii zdobytej ze składników odżywczych. Wszystkie te niezwykłe właściwości konopi leczniczych sprawiły, że jest to doskonały wybór u pacjentów cierpiących na różnorodne zaburzenia odżywiania.
Marihuana okazała się skuteczna u pacjentów z zaburzeniami odżywiania, ponieważ nie tylko polepsza apetyt, czy zwiększa przyjemność związana z jedzeniem, ale także zmniejsza poczucie lęku, które często towarzyszy osobom z zaburzeniami żywienia. Pacjenci cierpiący na zaburzenia odżywiania są zawsze zaniepokojeni przybieraniem na wadze i często przygnębieni wyglądem swojego ciała. Włączenie marihuany do leczenia pacjentów z zaburzeniami odżywiania poprawia apetyt, kontroluje nudności, daje poczucie zrelaksowania, zmniejszając niepokój i stres.
⦁ W 2014 roku europejscy neuronaukowcy przeprowadzili badanie na zwierzętach, które pozwoliło zrozumieć, dlaczego konopie (a konkretnie THC) mogą być przydatne w leczeniu anoreksji. Osoby cierpiące na anoreksję tracą zdolność czerpania przyjemności z wielu aktywności, zwłaszcza jedzenia. Autorzy badania odkryli, że THC aktywując receptor CB1 prowadzi do zwiększenia przyjemności z jedzenia, a tym samym poprawia wrażliwość na zapachy i smak, co zachęca do jedzenia.
⦁ Badanie na ludziach pochodzące z duńskiego Centrum Zaburzeń w Odense dostarczyło zachęcających danych dotyczących używania konopi w leczeniu anoreksji. Badanie objęło 24 uczestników, którym podano placebo lub dronabinol (syntetyczną formę THC). Pacjenci z grupy używającej syntetyczne THC średnio przybierali na wadze więcej o 0,7 kg (1,6 lbs), niż badani otrzymujący placebo. Autorzy badania zauważyli, że leczenie było dobrze tolerowane, a u pacjentów wystąpiły jedynie niewielkie skutki uboczne. Co więcej, naukowcy obserwowali uczestników przez rok po rozpoczęciu leczenia i ustalili, że objawy u pacjentów z grupy leczonej THC stale ustępują, przy czym odżywiają się coraz lepiej z jednoczesnym brakiem oznak uzależnienia od konopi.
⦁ W badaniu z 2004 roku analizie poddano 180 pacjentów cierpiących na bulimię i 148 osób zdrowych bez jakichkolwiek zaburzeń odżywiania. Poszukiwano dwóch specyficznych mutacji w genach endokannabinoidowych, mutacji w genie kodującym receptor CB1 oraz mutacji w genie kodującym FAAH (hydrolazę amidów kwasów tłuszczowych). Jest to enzym, który w sposób naturalny rozkłada kannabinoidy w ludzkim ciele.
Wyniki pokazały, że w porównaniu ze zdrowymi osobami, pacjenci z bulimią byli znacznie bardziej narażeni na mutacje w genie receptora CB1 lub mutacje w genie FAAH. Te badania mówią nam, że bulimia jest chorobą wykazująca predyspozycje genetyczne. Co więcej, udowodniono kannabinoidy zawarte w medycznej marihuanie mogą być lekiem na te zaburzenie odżywiania, ponieważ mutacje genetyczne powodują zmniejszoną wrażliwość na naturalnie wytwarzane endokannabinoidy. Oznacza to, że dostarczenie kannabinoidów zawartych w konopiach pomoże w zmniejszeniu objawów choroby i pozwoli na szybszy powrót do zdrowia.