Medyczna marihuana i choroba Parkinsona

W Polsce obserwuje się zjawisko zwane starzejącym się modelem demograficznym, co w praktyce oznacza, że z roku na rok wzrasta ilość osób starszych. Wiąże się to ze zwiększeniem zachorowań na choroby dotykające głównie seniorów.

Choroba Parkinsona dotyczy około 70 tysięcy Polaków, a liczba nowo zdiagnozowanych przypadków rośnie z roku na rok [1]. Ze względu na neurodegeneracyjny charakter schorzenia, wymaga ono leczenia przez całe życie. Parkinson ogranicza fizyczność pacjentów i wpływa na całe życie chorującego, obniżając jego komfort. Oprócz oczywistych barier ruchowych pacjenci borykają się z silnym bólem i niekiedy z problemami natury psychicznej. Doniesienia naukowe wskazują, że terapia konopna w chorobie Parkinsona przynosi namacalne rezultaty i pomaga w radzeniu sobie z objawami.

Spis treści:

Czym jest choroba Parkinsona?
Przyczyny choroby Parkinsona
Jakie są objawy choroby Parkinsona
Jakie badania wykonać? Diagnoza Parkinsona
Farmakologia w chorobie Parkinsona
Leczenie Parkinsona medyczną marihuaną
Terapia konopna – łagodzenie objawów choroby Parkinsona
Wpływ CBD na poprawę jakości życia u osób z chorobą Parkinsona

Czym jest choroba Parkinsona?

Choroba Parkinsona należy do grupy chorób neurodegeneracyjnych, czyli takich, w których dochodzi do zwyrodnienia struktur mózgu. Schorzenie dotyka głównie osoby starsze, częściej mężczyzn w szczególności po 58 roku życia. Co ciekawe, ryzyko zachorowania w populacji ogólnej wynosi zaledwie 0,15%, a po 70 roku życia rośnie do 2% [2]. W ostatnich latach obserwuje się tendencję wzrostową względem ilości nowo zdiagnozowanych pacjentów z Parkinsonem, co ma związek z demograficznie starzejącym się modelem społeczeństwa.

Przyczyny choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona jest związana z niedoborem dopaminy wytwarzanej w mózgu. U ludzi zdrowych za produkcję dopaminy odpowiadają komórki nerwowe mózgu tworzące istotę czarną. Dopamina jest neurotransmiterem i jej zadaniem jest przekazywanie informacji pomiędzy komórkami nerwowymi po to, aby organizm mógł się poruszać oraz utrzymywać równowagę. W chorobie Parkinsona dochodzi do zaniku komórek nerwowych, które produkują dopaminę. Dlaczego zanikają? Do dziś przyczyna całego procesu neurodegeneracyjnego nie jest znana. Wiadomo za to, że objawy choroby Parkinsona zaczynają pojawiać się wtedy, kiedy blisko 80% wszystkich komórek nerwowych istoty czarnej jest już zniszczonych. Niewielka ilość dostępnej w mózgu dopaminy powoduje, że mózg nie jest w stanie kontrolować pracy mięśni.

Jakie są objawy choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona mimo tego, że kojarzy się z niemożliwym do opanowania drżeniem kończyn, zwykle rozpoczyna się w dość podstępny sposób. Pierwsze symptomy mówiące o możliwych zmianach neurodegeneracyjnych i rozwijającej się chorobie Parkinsona są bardzo różne. Jednak możemy wyodrębnić kilka oznak, które pacjenci opisywali jako pierwsze symptomy choroby Parkinsona:

drżenie – na samym początku drżenie jest delikatne i zwykle dotyczy palców dłoni. Drżenie pojawia się w okresach spoczynku, kiedy chory nie zwraca uwagi swoje na dłonie i zanika w momentach aktywności fizycznej,
mikrografia – dotychczasowy charakter pisma ulega zmianie, a pacjent zauważa, że pisze coraz mniejsze litery,
częściowa/całkowita utrata węchu,
problemy z zasypianiem, nagłe wybudzenia w czasie snu,
trudności w poruszaniu się – objawiają się w postaci sztywności mięśni zwykle po jednej stronie ciała,
zaparcia,
obniżenie lub zmiękczenie tonu głosu – może przypominać chrypkę,
twarz przypominająca nieruchomą/smutną maskę – wynika to z ograniczonej mimiki chorego,
częste zawroty głowy,
zmiany postawy ciała – problemy z utrzymaniem równowagi, pochylenie tułowia do przodu.

Nieco inny obraz przedstawia pacjent z pełnym wachlarzem objawów choroby Parkinsona. Przede wszystkim chorzy borykają się z 3 głównymi dolegliwościami:

sztywność mięśni i zwiększone napięcie mięśniowe,
spowolnienie ruchowe (bradykinesia),
drżenie.

Do puli fizycznych objawów należy dołączyć także te, które pojawiają się na początku choroby i często zostają z pacjentem na stałe. Dodatkowo oprócz oczywistych ograniczeń fizycznych wynikających z choroby Parkinsona warto wspomnieć o problemach psychicznych, które dotykają znaczną część pacjentów. Badania pokazują, że zaburzenia lękowe, jak i depresja występują u chorych na Parkinsona 2 razy częściej niż u osób zdrowych [3].

Jakie badania wykonać? Diagnoza Parkinsona

Choroba Parkinsona stanowi diagnostyczne wyzwanie. Żadne z dostępnych badań laboratoryjnych czy obrazowych nie pozwala na zdiagnozowanie choroby Parkinsona. W takim razie skąd lekarze wiedzą, że pacjent ma chorobę Parkinsona? Cóż, cała diagnostyka opiera się na szczegółowym wywiadzie z pacjentem uwzględniającym opisywane objawy i na badaniu fizykalnym przeprowadzanym przez lekarza. Pacjent zostaje skierowany także na badania, które mają na celu wykluczenie innych schorzeń. Niestety szacuje się, że u około 20% pacjentów ze zdiagnozowanym Parkinsonem, przyczyną dolegliwości jest zupełnie inne schorzenie.

Farmakologia w chorobie Parkinsona

Podstawowe leczenie choroby Parkinsona składa się z fizjoterapii i leków. Główną przyczyną dolegliwości jest zbyt mała ilość dostępnej w mózgu dopaminy, przez co konieczne jest dostarczenie w postaci środków farmakologicznych. I tak oto podstawowym lekiem jest lewodopa, która z łatwością dostaje się do mózgu, gdzie służy jako prekursor do wytwarzania dopaminy. Dodatkowo leczenie jest uzupełniane o środki spowalniające rozkład dopaminy.

U 30% pacjentów drżenie jest oporne na leczenie, ale nie należy zaprzestawać przyjmowania leków, gdyż może się to wiązać z poważnymi dla zdrowia konsekwencjami. Kategorycznie zabronione jest samodzielne zwiększanie lub zmniejszanie dawki, nawet w przypadku wystąpienia uciążliwych efektów ubocznych. Skutki niepożądane wiążą się głównie z wieloletnim przyjmowaniem leków i objawiają się głównie w postaci dyskinezji (mimowolne i nagły ruchy ciała).

Leczenie Parkinsona medyczną marihuaną

Terapia konopna w chorobie Parkinsona zyskuje coraz więcej zwolenników. Zacznijmy od początku, czyli od właściwości medycznej marihuany. Roślina konopi mieści w sobie ponad 60 związków neuroaktywnych, czyli takich, jakie oddziałują na układ nerwowy, głównie na jego ośrodkową część. Z kolei układ endokannabinoidowy kontroluje przekazywanie sygnałów komórkowych odpowiadających za kontrolę pracy mięśni i tym samym ruchu ciała. Wpływa także na jądra podstawowe, do których należy istota czarna odpowiedzialna za wytwarzanie dopaminy. Badania przedkliniczne z udziałem zwierząt pokazują, że leczenie Parkinsona marihuaną ma działanie neuroprotekcyjne, czyli ochronne dla komórek nerwowych. Z kolei badania kliniczne z użyciem kannabinoidów dowiodły, że terapia konopna w chorobie Parkinsona pomaga zmniejszyć uciążliwe mimowolne ruchy i tiki pojawiające się w wyniku długotrwałego leczenia, np. lewodopą [4].

Terapia konopna – łagodzenie objawów choroby Parkinsona

Wiele badań zajmujących się rolą medycznej marihuany w leczeniu choroby Parkinsona odbywało się na modelach zwierzęcych. Cennych informacji dostarczyło badanie obserwacyjne z 2014 roku, gdzie zajmowano się oceną skuteczności leczenia choroby Parkinsona marihuaną [5]. Obserwacji poddano 21 pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą Parkinsona. Do oceny skuteczności terapii marihuaną użyto kilku skal, w tym Ujednoliconej Skali Oceny Choroby Parkinsona (UPDRS) oraz skali oceny odczuwanego bólu.

Pacjentom podawaną medyczną marihuanę i obserwowano ich stan przed oraz 30 minut po spożyciu. Początkowy średni wynik pochodzący ze skali UPDRS wynosił 33 punkty. Ocena po 30 minutach od zapalenia marihuany wypadła znacznie lepiej, gdyż wynik oparty na tej samej skali spadł o 10 punktów, co jest oznaką poprawy stanu pacjentów. Zaobserwowano ograniczenie objawów ruchowych, takich jak drżenie, sztywność i spowolnienie ruchowe. Zastosowanie medycznej marihuany pozwoliło również na zmniejszenie dolegliwości bólowych bez wywoływania dotkliwych efektów ubocznych.

Badanie to potwierdziło istotną rolę medycznej marihuany w terapii Parkinsona i dowiodło, że konopie łagodzą większość objawów choroby nie powodując uciążliwych skutków ubocznych.

Wpływ CBD na poprawę jakości życia u osób z chorobą Parkinsona

Coraz więcej pacjentów rozważa możliwość wprowadzenia do terapii medycznej marihuany lub łagodzenia objawów Parkinsona z CBD. W 2014 roku opublikowano wyniki jeszcze innego, bardzo ważnego badania, które było kontrolowane i randomizowane [6]. Wzięło w nim udział 21 pacjentów z chorobą Parkinsona bez demencji lub współistniejących zaburzeń zdrowia psychicznego. Uczestników podzielono na 3 grupy – grupę placebo i dwie grupy otrzymujące CBD w dawce 75 mg oraz 300 mg dziennie. Tydzień przed rozpoczęciem badania, pacjentów poddano ocenie pod względem jakości życia, efektów neuroprotekcyjnych i objawów choroby. Okazało się, że samo łagodzenie objawów Parkinsona z CBD było niewielkie, natomiast zaobserwowano dużą poprawę jakości życia u pacjentów przyjmujących CBD.

Podsumowując, łagodzenie objawów Parkinsona z CBD jest możliwe, przy czym skuteczniejsze wydaje się być stosowanie medycznej marihuany, która posiada pełne spektrum kannabinoidów. Jak pokazują badania, terapia marihuaną jest świetnym uzupełnieniem leczenia farmakologicznego, które w bezpieczny sposób pomaga złagodzić objawy chorobowe.

Bibliografia:

[1] Choroba Parkinsona | Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/
[2] Gaweł M., Potulska-Chromik A., Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i
Parkinsona, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 7, 2015
[3] Cognitive Performance and Neuropsychiatric Symptoms in Early, Untreated Parkinson’s
Disease | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
[4] The therapeutic potential of cannabinoids for movement disorders | Movement
Disorders https://movementdisorders.onlinelibrary.wiley.com/
[5] Cannabis (medical marijuana) treatment for motor and non-motor symptoms of
Parkinson disease: an open-label observational study | PubMed
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[6] Effects of cannabidiol in the treatment of patients with Parkinson's disease: an
exploratory double-blind trial | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/