Alkohol to poważna trucizna, niestety dostępna od ręki. Z kolei medyczna marihuana jako bezpieczny, przebadany lek nadal musi walczyć z mitem okaleczania mózgu. Niektórzy obawiają się, że medyczna marihuana może uszkodzić ich komórki nerwowe w mózgu, czy obniżyć poziom inteligencji. W przypadku konopi leczniczych jest to całkowita nieprawda. Natomiast takie stwierdzenie należy przypisać właśnie alkoholowi. Postanowiliśmy porównać wpływ medycznej marihuany i alkoholu na mózg. Nie wahaliśmy się użyć dowodów naukowych!
Spis treści
- 1. Marihuana nie zabija komórek mózgowych
- 2. Marihuana i wpływ na mózg
- 3. Co z tym hipokampem i medyczną marihuaną?
- 4. Medyczna marihuana nie obniża poziomu inteligencji
- 5. Medyczna marihuana chroni komórki nerwowe — najnowsze badanie
- 6. Pijesz alkohol? Mózg na tym cierpi
- 7. Picie alkoholu obniża poziom inteligencji
- 8. Czy komórki nerwowe mogą zregenerować się po spożywaniu alkoholu?
Marihuana nie zabija komórek mózgowych
Motywacja to po prostu uczucie chęci i/lub bodziec do podjęcia konkretnego działania, np. nauki. Odpowiada za inicjację, ukierunkowanie i
W 2019 roku naukowcy wykonali rezonans magnetyczny głowy u 781 nastolatków i młodych dorosłych w wieku od 14 do 22 lat. 147 uczestników zgłosiło sporadyczne lub częste używanie marihuany, podczas gdy 634 zidentyfikowało się jako nieużytkownicy [1].
Obrazy rezonansu magnetycznego u osób deklarujących sporadyczne lub częste używanie marihuany, nie wykazały znaczących różnic w zakresie objętości mózgu, grubości kory mózgowej ani gęstości istoty szarej w porównaniu z abstynentami.
Kora mózgu, zwana istotą szarą, to niezwykle ważna część całego mózgowia. Kora jest najbardziej zewnętrzną częścią, silnie pofałdowaną z licznymi bruzdami. Istota szara to nic innego, jak skupisko ciał komórek, które razem z istotą białą (wypustki neuronów) tworzy układ nerwowy. Istota szara buduje w mózgu nie tylko korę, ale znajduje się także w jego wnętrzu, gdzie tworzy zbiory zwane jądrami. Co więcej, istota szara to także część rdzenia kręgowego, przy czym obserwujemy odwrotne jej rozmieszczenie w porównaniu do mózgowia — znajduje się wewnątrz rdzenia, a od zewnątrz jest przykryta istotą białą. Czy istota szara jest ważna? Oczywiście, że tak! Substancja szara kontroluje ruch mięśni, percepcję sensoryczną, funkcje wykonawcze i podejmowanie decyzji. O czym jeszcze świadczą takie badania jak powyższe? Są przeciwieństwem odkryć związanych ze spożywaniem alkoholu przez młodych dorosłych. Badanie z 2017 roku przeprowadzone na grupie osób wieku 14-18 lat oraz 18-55 lat, którzy deklarowali spożywanie alkoholu oraz marihuany. Okazało, że częste to częste picie napojów wysokoprocentowych zmniejsza ilość istoty szarej w mózgu, szczególnie u dorosłych. A jak zadziałały konopie? Nie miały żadnego wpływu na objętość substancji szarej mózgu [2].
Marihuana i wpływ na mózg
Naukowcy wstrzyknęli szczurom syntetyczny lek — około sto razy silniejszy niż THC, które naturalnie występuje w marihuanie. Następnie za pomocą specjalnego oznaczenia chemicznego obserwowano wzrost nowych komórek w hipokampie [3]. Odkryto, że THC stymuluje wzrost nowych komórek mózgowych, podobnie jak niektóre leki przeciwdepresyjne. Wówczas to badanie z 2015 roku zasugerowało, że THC można potencjalnie wykorzystać do zmniejszenia lęku i depresji. Tym samym dało początek serii innych działań badawczych, potwierdzających korzystne działanie medycznej marihuany na poziom lęku[4].
Co z hipokampem i medyczną marihuaną?
Niektóre badania sugerują, że używanie marihuany przez młode osoby prowadzi do niedorozwoju hipokampu. Jest to struktura mózgu kluczowa dla procesów zapamiętywania i uczenia się. Natomiast nie można jednoznacznie wyrokować, że konopie uszkadzają hipokamp [5]. Dlaczego? Nowsze badanie pokazuje zupełnie odwrotne wyniki. Połączenia neuronalne w hipokampie nie zostały w żaden sposób zaburzone. To oznacza, że młode osoby uczyły się i zapamiętywały tak samo, jak uczestnicy nigdy niespożywający marihuany [6].
Warto spojrzeć również na nieco inną stronę badań, które zajmują się hipokampem. Niemalże każde z nich odbywa się z udziałem uczestników określanych jako „heavy users”, co dosłownie oznacza bardzo intensywnych użytkowników konopi. Intensywny użytkownik w rozumieniu tychże badań to osoba spożywająca konopie codziennie, kilka razy dziennie, przez wiele miesięcy. Co więcej, osoby badane paliły marihuanę nieznanego pochodzenia i składu, czego nie można powiedzieć o medycznej marihuanie.
Medyczna marihuana nie obniża poziomu inteligencji
W 2012 roku nagłówki gazet obiegły nagłówki: Marihuana obniża poziom inteligencji! Ówcześni naukowcy stwierdzili, że używanie marihuany przez młode osoby prowadzi do obniżenia punktacji IQ średnio o 6-8 punktów [7]. Już rok później badacze wykazali, że poprzednie badanie nie brało pod uwagę takiego czynnika, jak np. osobowość, który jak się okazuje, warunkował opisany spadek inteligencji [8]. Badania longitudinalne z 2016 roku dostarczyły kolejnych dowodów na błędność tej tezy. Przeprowadzono je na bliźniakach, spośród których jedni palili marihuanę, a drudzy nie. Dzięki temu zauważono, że to czynniki genetyczne wpływają na obniżenie poziomu IQ, a nie konopie [9]. W tym samym roku ukazały się wyniki innego badania, które kolejny raz potwierdziło, że marihuana nie wpływa negatywnie na poziom inteligencji [10].
Medyczna marihuana chroni komórki nerwowe — najnowsze
badanie
Rok 2022 roku dostarczył kolejnego, niepodważalnego dowodu na to, że medyczna marihuana wykazuje silne właściwości neuroprotekcyjne — ochronne dla tkanki nerwowej. Naukowcy ze słonecznej Kalifornii dokładnie zbadali i określili wpływ jednego z kannabinoidów obecnych w medycznej marihuany na proces starzenia się komórek nerwowych. Przedmiotem badań stał się CBN — kannabinol, czyli kannabinoid pozbawiony właściwości psychoaktywnych, ale molekularnie podobny do THC. Badacze zwrócili uwagę na proces oksytozy, będący zaprogramowaną śmiercią komórki, który naturalnie zachodzi w starzejącym się mózgu. Do takiego obumierania komórek dochodzi w wyniku wytracania glutationu — jednego z najważniejszych, naturalnych przeciwutleniaczy, jakie walczą ze stresem oksydacyjnym. Naukowcy wyizolowali komórki nerwowe, które następnie zostały poddane działaniom substancji wywołujących uszkodzenia oksydacyjne. Podanie CBN zapobiegało wystąpieniu procesu oksytozy. Co więcej, komórki nerwowe potraktowane CBN zachowały całkowicie mitochondria. Mitochondria to elementy komórek odpowiedzialne za wytwarzanie energii niezbędnej do życia, które są szczególnie wrażliwe na działanie stresu oksydacyjnego. Zastosowanie CBN całkowicie zapobiega uszkodzeniom opisywanych struktur.
Rezultaty tego badania dostarczyły rzetelnych dowodów na to, że kannabinoidy, a dokładniej CBN, działają ochronnie na komórki nerwowe. Jest to niezwykle istotna informacja, która być może pomoże w stworzeniu innowacyjnej terapii leczącej choroby neurodegeneracyjne, jak np. Alzheimer. Co więcej, CBN chroniąc funkcję mitochondriów, daje dużą nadzieję także w chorobach związanych z ich zaburzonym funkcjonowaniem.
Pijesz alkohol? Mózg na tym cierpi
Co alkohol robi z organizmem? W krótkim okresie picia dochodzi do utraty koordynacji mięśni, niewyraźnej mowy, problemów z pamięcią i niekiedy nawet utraty przytomności. W dłuższej perspektywie alkohol uszkadza mózg na kilka sposobów, od deformacji komórek mózgowych aż po kurczenie się mózgu.
Alkohol jest neurotoksyną, która zaburza funkcje poznawcze na wiele sposobów. Badania wskazują, że intensywne picie może uszkadzać neurony poprzez zmianę struktury, rozwoju i funkcji dendrytów. Dendryty to krótkie wypustki komórek nerwowych, odpowiedzialne za
przekazywanie impulsów nerwowych [12].
Naukowcy wskazują na niedobór tiaminy (witaminy B1) jako winowajcę. Nadużywanie alkoholu blokuje wchłanianie witaminy B1 i dodatkowo wypłukuje ją z organizmu, przez co alkoholicy doświadczają różnorodnych zaburzeń neuropsychiatrycznych. Tiamina jest witaminą niezbędną do właściwego metabolizmu dendrytów.
Co więcej, częste picie prowadzi również do zmniejszenia objętości mózgu. Dotyczy to nie tylko intensywnego picia. Niektóre badania sugerują, że nawet umiarkowane spożycie dosłownie zmniejsza mózg [13].
Picie alkoholu obniża poziom inteligencji
Dowody naukowe jednoznacznie wskazują, że spożywanie alkoholu przez dłuższy czas obniża IQ. Badanie przeprowadzone na grupie 50 tys. szwedzkich poborowych w latach 70 ubiegłego wieku wykazało, spadek ilorazu inteligencji był skorelowany z dużym spożyciem alkoholu [14]. Norweskie badania przyniosły podobne wyniki [15].
Czy komórki nerwowe mogą zregenerować się po spożywaniu
alkoholu?
Badania dają nadzieję, że uszkodzenia mózgu spowodowane alkoholem można przynajmniej częściowo odwrócić. Obrazy rezonansów magnetycznych osób nadużywających alkohol wykazały, że struktura mózgowia regeneruje się w znacznym zakresie podczas abstynencji trwającej co najmniej od jednego miesiąca do roku [16].
Długoterminowe skutki nadużywania alkoholu obejmują:
● zaburzenia pamięci,
● atrofię mózgu — wyniki rezonansów medycznych alkoholików potwierdzają, że
nadmierne picie dosłownie kurczy mózg, zmniejsza jego gęstość. Skutki są zależne od
tego, które obszary mózgu zostały uszkodzone najbardziej. Jedno z badań
potwierdziło u 11% pijących zmiany w płacie czołowym, która odpowiada za
podejmowanie decyzji czy rozwiązywanie problemów [17]. Uszkodzenia w obrębie
móżdżku powodują trudności w koordynacji ruchowej i utrzymaniu równowagi,
● uszkodzenia hipokampu [18],
● zaburzenia neurogenezy,
● zespół Wernickego-Korsakowa – wyniszczające zaburzenie funkcji mózgu związane z
niedoborem witaminy B1. Objawia się m.in. zaburzenia czucia, niezborny chód,
podwójne widzenie, konfabulacje (luki w pamięci zostają zastąpione nieprawdziwymi
przekonaniami) i wiele innych.
Bibliografia:
- [1]Cannabis use in youth is associated with limited alterations in brain structure | Nature https://www.nature.com/
- [2] Structural neuroimaging correlates of alcohol and cannabis use in adolescents and adults | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [3] Cannabinoids promote embryonic and adult hippocampus neurogenesis and produce anxiolytic-and antidepressant-like effects | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [4] Medicinal Cannabis for the Treatment of Anxiety Disorders: A Narrative Review | Springer Link https://link.springer.com/article/
- [5] Changes in hippocampal morphology and neuroplasticity induced by adolescent THC treatment are associated with cognitive impairment in adulthood | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [6] Longitudinal study of hippocampal volumes in heavy cannabis users | PubMed https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
- [7] Persistent cannabis users show neuropsychological decline from childhood to midlife | PNAS https://www.pnas.org/
- [8] Personality may explain the association between cannabis use and neuropsychological impairment | PNAS https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1218571110
- [9] Impact of adolescent marijuana use on intelligence: Results from two longitudinal twin studies | PNAS https://www.pnas.org/
- [10] Are IQ and educational outcomes in teenagers related to their cannabis use? A prospective cohort study | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [11] Cannabinol inhibits oxytosis/ferroptosis by directly targeting mitochondria independently of cannabinoid receptors | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [12] Chronic Alcohol Drinking Alters Neuronal Dendritic Spines in the Brain Reward Center Nucleus Accumbens | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [13] Alcohol-Related Neurodegeneration and Recovery | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [14] IQ and Level of Alcohol Consumption—Findings from a National Survey of Swedish Conscripts | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [15] Intelligence, alcohol consumption, and adverse consequences. A study of young Norwegian men | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [16] Alcohol-Related Neurodegeneration and Recovery | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [17] Chronic Alcohol Drinking Alters Neuronal Dendritic Spines in the Brain Reward Center Nucleus Accumbens | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- [18] Hippocampus in health and disease: An overview | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/