W ostatnich latach obserwuje się rosnącą ilość dzieci z autyzmem, a także dorosłych zdiagnozowanych dopiero w późniejszych etapach życia. Spektrum autyzmu pokrótce można scharakteryzować jako: nieprawidłowości w rozwoju/funkcjonowaniu społecznym, zaburzenia komunikacji i obecność sztywnych wzorców zachowań [1]. Leczenie zaburzeń w spektrum autyzmu wymaga zindywidualizowanego podejścia i kooperacji między psychiatrą dziecięcym, logopedą, psychologiem, pedagogiem oraz terapeutą ruchowym. Coraz częściej do terapii włączana jest medyczna marihuana i CBD, a potwierdzeniem ich skuteczności, a także bezpieczeństwa, są dowody naukowe zebrane dzięki badaniom na modelach zwierzęcych oraz pacjentach z autyzmem.
Â
Spis treści
Â
Autyzm lub spektrum zaburzeń autystycznych (ASD) jest zaburzeniem rozwojowym, charakteryzującym się szeroką gamą objawów, które wpływają na sposób komunikowania się (werbalnego/niewerbalnego), reagowania społecznego i zachowania danej osoby. Za najczęstszą przyczynę spektrum autyzmu uważa się uwarunkowania genetyczne, jak i środowiskowe.
Główne objawy autyzmu to między innymi:
Najnowsze badania sugerują, że produkty wytworzone na bazie medycznej marihuany zawierające CBD i/lub THC w wielu przypadkach mogą stanowić świetne uzupełnienie terapii u dzieci z autyzmem. Chociaż obecnie nie ma jednej, standardowej metody leczenia spektrum autyzmu, coraz większą uwagę zwraca się na rolę układu endokannabinoidowego, jaki i medycznej marihuany.
W grudniu 2021 roku opublikowano wyniki badania, w którym badano ślinę dzieci z autyzmem po podaniu leków na bazie medycznej marihuany [2]. Wyniki pozwoliły na określenie biomarkerów reagujących na podawane konopie, które mogą być stosowane jako uniwersalne narzędzie do pomiaru wpływu medycznej marihuany na osoby ze spektrum autyzmu.
W marcu 2022 roku opublikowano dodatkowe wyniki wskazujące na obecność aż 22 nowych, potencjalnych biomarkerów reagujących na obecność kannabinoidów w organizmie [3]. W leczeniu dzieci ze spektrum autyzmu zastosowano medyczną marihuanę i zaobserwowano, że wartość każdego z wyznaczonych biomarkerów przesunęła się w kierunku zakresu, jaki występuje u dzieci rozwijających się prawidłowo.
Warto wspomnieć, że biomarkery te obejmujÄ… lipidy centralnego ukÅ‚adu nerwowego, zwiÄ…zane głównie z aktywnoÅ›ciÄ… komórkowÄ… w mózgu – co wskazuje na potencjalny wpÅ‚yw medycznej marihuany na funkcjonowanie neuronów u dzieci z autyzmem.
Â
Zarówno badania przeprowadzane na zwierzętach, jak i na pacjentach z autyzmem wskazują, że funkcjonowanie układu endokannabinoidowego jest związane również ze spektrum autyzmu. Liczne modele zwierzęce autyzmu pokazały zmniejszoną aktywność układu endokannabinoidowego, a jego aktywacja za pomocą kannabinoidów przynosi wyraźną poprawę w funkcjonowaniu społecznym [4].
Â
Â
Do tej pory przeprowadzono niewiele badań skupiających się jedynie wokół CBD i dzieci z autyzmem. Jednak wyniki pochodzące z już przeprowadzonych badań wskazują na skuteczność stosowania kannabidiolu w przypadku spektrum autyzmu.
Jedno z badań przeprowadzono na 60 dzieciach ze spektrum autyzmu oraz poważnymi zaburzeniami behawioralnymi [5]. Pacjenci otrzymywali konopie o wysokiej zawartości kannabidiolu (CBD). Wyniki mierzono za pomocą skali Global Impression of Change, która wymaga od opiekunów zgłaszania poziomu poprawy lub pogorszenia objawów na siedmiopunktowej skali. Zaobserwowano złagodzenie zaburzeń behawioralnych u 61% badanych, których poprawa była wyrażona jako punkty 6 i 7 w skali.
Przeprowadzone do tej pory badania sugerują, że CBD może być cennym kannabinoidem dla pacjentów ze spektrum autyzmu ze względu na swoje właściwości:
Â
Â
Skuteczność medycznej marihuany w terapii spektrum autyzmu jest potwierdzona zarówno w postaci pozytywnych opinii pacjentów, jak i dowodów naukowych. Powyżej przedstawiliśmy kilka dowodów naukowych z zastosowaniem medycznej marihuany u osób z autyzmem. Nadszedł czas na poznanie kolejnych, ciekawych badań naukowych skupionych wokół CBD, THC i autyzmu.
Â
W 2019 roku opublikowano wyniki dużego badania, w którym przeanalizowano dane zebrane w ramach programu leczenia spektrum autyzmu z zastosowaniem medycznej marihuany u 188 pacjentów w latach 2015-2017 [6]. Badanie polegaÅ‚o na podawaniu pacjentom oleju konopnego z zawartoÅ›ciÄ… 30% CBD i 1,5% THC. Po 6 miesiÄ…cach terapii analizie poddano nasilenie objawów, ogólne samopoczucie, ocenÄ™ pacjenta, a także dziaÅ‚ania niepożądane. Wówczas 155 uczestników nadal byÅ‚o w trakcie aktywnego leczenia, a 93 mogÅ‚o zostać poddanych koÅ„cowej ocenie. Zaobserwowano znacznÄ… poprawÄ™ u 30% pacjentów, umiarkowanÄ… poprawÄ™ w 54%, niewielkÄ… – 6%, a jedynie u 9% nie odnotowano żadnych zmian. U 25% badanych wystÄ…piÅ‚ co najmniej jeden efekt uboczny, przy czym najczÄ™stszym z nich byÅ‚ niepokój zgÅ‚oszony przez 6,6% badanych.
Wyniki tego badania pokazują, że medyczna marihuana jest dobrze tolerowaną, bezpieczną i skuteczną formą łagodzenia objawów spektrum autyzmu.
Â
Â
Kolejne badanie objęło 150 pacjentów z zaburzeniami w spektrum autyzmu w wieku 5-21 lat [7]. Badanym podawano ekstrakt z całej rośliny konopi bogaty w CBD i THC w stosunku 20:1. Stworzono grupę kontrolną otrzymującą placebo i grupę badaną przyjmującą kannabinoidy początkowo przez 3 miesiące, po czym nastąpiła 4 tygodniowa przerwa i powrót do kolejnych 3 miesięcy aktywnej terapii. Wyniki pokazały, że u 49% pacjentów doszło do zmniejszenia zachowań destrukcyjnych i objawów behawioralnych autyzmu w porównaniu z 21% badanych przyjmujących placebo. Ponadto zaobserwowano znaczną poprawę w skali Oceny Społecznego Reagowania (SRRS), co w praktyce oznacza zmniejszenie poziomu stresu w grupie badanej. Sprawdzono również występowanie efektów ubocznych i do najczęstszych zaliczono senność oraz zmniejszenie apetytu, które także zaobserwowano w grupie placebo.
Powyższe badanie dostarcza dowodów na to, że kannabinoidy stosowane przez 3 miesiące u osób z autyzmem są dobrze tolerowane i pomagają w kontrolowaniu objawów.
Â
Wybór najlepszej i najbezpieczniejszej drogi w leczeniu autyzmu jest kwestią zindywidualizowaną. Osoby ze spektrum autyzmu powinny korzystać z pomocy logopedy, pedagoga, psychologa, rehabilitanta i w niektórych przypadkach psychiatry. Świat nauki zebrał sporą ilość dowodów wskazujących na skuteczność i bezpieczeństwo stosowania medycznej marihuany jako części składowej leczenia autyzmu. Należy jednak pamiętać, że włączenie medycznej marihuany lub CBD do planu leczenia osób dorosłych i dzieci z autyzmem powinno być zawsze skonsultowane z lekarzem prowadzącym pacjenta i specjalistą medycyny konopnej.
Bibliografia: