Migrenowy ból głowy jest bardzo często mylony z innymi rodzajami bólu głowy, np.: z bólem charakterze napięciowym. Jego właściwe rozpoznanie oraz leczenie z pomocą indywidualnie dobranej terapii medyczną marihuaną może nie tylko zredukować ilość napadów czy poprawić komfort życia pacjentów, ale także zmniejszyć ilość przyjmowanych leków.
Spis treści
Termin „migrena” jest często błędnie używany do opisania każdego silnego bólu głowy. Z kolei migrenowy ból głowy jest wynikiem określonych zmian zachodzących w mózgu i prowadzi do charakterystycznego bólu oraz powiązanych objawów.
Migreny zwykle kojarzą się z wrażliwością na dźwięk, światło i zapachy. Ponadto atakowi mogą towarzyszyć nudności lub wymioty. Ból ten często dotyczy tylko jednej strony głowy, ale w niektórych przypadkach pacjenci mogą odczuwać go obustronnie. Jest często opisywany jako pulsujący lub promieniujący, może nasilać się przy wysiłku fizycznym.
Nie wszystkie bóle głowy reprezentują migreny, a migrena nie jest jedynym stanem, który może powodować bolesne i wyniszczające bóle głowy. Przykładem są klasterowe bóle głowy, czyli nadzwyczaj silne dolegliwości bólowe, które nawracają zawsze po jednej stronie. Ból jest określany przez pacjentów jako „przewiercający” i w niektórych przypadkach może być gorszy niż ten migrenowy. Na szczęście klasterowe bóle głowy są mniej powszechne niż migrena.
Najczęstsze objawy migreny to:
– silny, często „pulsujący” ból, zwykle po jednej stronie głowy,
– nudności i/lub wymioty,
– wrażliwość na światło i/lub dźwięk,
– ból zlokalizowany blisko oka.
Wiele osób opisuje migrenę jako jednostronny (zdarzają się także migreny obustronne), pulsujący ból, z nudnościami i wrażliwością na światło, dźwięk lub zapachy (znane kolejno jako fotofobia, fonofobia i osmofobia). Nasilenie jest często oceniane na umiarkowane do ciężkiego. Aktywność fizyczna lub jednorazowy większy wysiłek (chodzenie po schodach, bieg do autobusu lub pociągu) nasilają objawy.
Szacuje się, że aż jedna trzecia osób z migreną doświadcza aury lub specyficznego objawu neurologicznego, zanim ból głowy się rozpocznie. Często aura jest zaburzeniem widzenia (tymczasowo ograniczającym jego pole), niektórzy doświadczają migających świateł, a inni widzą jedynie otaczające martwy obszar. Inne objawy, w tym drętwienie lub osłabienie po jednej stronie ciała, a nawet zaburzenia mowy, występują rzadko.
Ból oka, który nie jest nadwrażliwością na światło, nie stanowi powszechnego składnika migreny. Jeśli ból oka jest uporczywy lub/i towarzyszy mu niewyraźne widzenie, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Zgodnie z International Headache Society migrena przewlekła jest skutkiem długo trwającej migreny epizodycznej. Migrena epizodyczna jest określana jako jednostronny ból głowy, który pojawia się mniej niż przez 15 dni w miesiącu. Z kolei migrena przewlekła to ataki bólu występujące więcej aniżeli 15 razy w miesiącu.
Napięciowy ból głowy to zjawisko występujące po obu stronach głowy i odczuwane jako ból o charakterze uciskowym lub opasającym. Z kolei typowy ból migrenowy zwykle pulsuje i koncentruje się tylko po jednej stronie głowy. Przy napięciowym bólu głowy nie są obserwowane zjawiska charakterystyczne dla ataku migrenowego, takie jak:
– pogorszenie bólu poprzez aktywność fizyczną,
– występowanie aury,
– nudności, wymioty, światłowstręt, itp.
Migrenowy ból głowy utrzymuje się średnio od 4 godzin do nawet 3 dni (72 godzin). Wyróżnia się kilka głównych czynników odpowiedzialnych za wywoływanie migreny:
– spożywanie alkoholu,
– kofeina,
– stres,
– menstruacja,
– nieregularny sen,
– odwodnienie,
– spożywanie wysoko przetworzonej żywności zawierającej np.: aspartam,
– niektóre leki, np. nitraty (rozszerzają naczynia krwionośne).
Zgodnie z kryteriami Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Bólu Głowy dla migreny bez aury, pacjent musi mieć co najmniej pięć napadów bólu głowy spełniających następujące kryteria:
ataki bólu głowy trwające od 4 do 72 godzin (nieleczone lub leczone bez powodzenia).
Ponadto ból głowy musi spełniać przynajmniej 2 cechy wymienione poniżej:
– lokalizacja jednostronna – ból jest odczuwany po jednej stronie głowy,
– ból jest pulsujący,
– umiarkowana lub silna intensywność bólu,
– pogorszenie spowodowane przez rutynową aktywność fizyczną (np.: spacerowanie lub wchodzenie po schodach).
Podczas bólu głowy pojawia się przynajmniej jedna z następujących cech:
– nudności i/lub wymioty,
– fotofobia i/lub fonofobia.
Co więcej, kryterium diagnostycznym migreny jest to, że występujący ból głowy nie może zostać przypisany innemu zaburzeniu.
Dodatkowo w diagnozowaniu bólów migrenowych ważne jest wykluczenie wtórnych bólów głowy, które to są wywoływane przez konkretne choroby, np. guz mózgu, problemy naczyniowe. Bardzo często pacjenci są poddawani obrazowaniu głowy za pomocą rezonansu magnetycznego (MRI) i tomografii komputerowej (TK). Często wykonany jest test fal mózgowych – elektroencefalografia (EEG). Badania te nie są konieczne, jeśli badanie fizykalne pacjenta jest prawidłowe.
Leczenie migreny zwykle opiera się na farmakologicznym zapobieganiu atakom oraz ich łagodzeniu (jeśli taki atak wystąpi). Pacjenci zwykle otrzymują leki, takie jak:
– niesteroidowe leki przeciwzapalne – np.: naproksen,
– tryptany – np.: sumatryptan,
– w rzadkich przypadkach ergotaminy,
– preparaty złożone – łączą w sobie np.: paracetamol, kofeinę,
– zastrzyki z toksyny botulinowej – służą zapobieganiu kolejnym atakom migreny poprzez blokowanie i rozluźnienie wybranych mięśni, które wcześniej uciskały nerwy.
Najczęściej stosowaną grupą leków są tryptany, które są bardzo często nadużywane przez pacjentów i mogą wywoływać nieprzyjemne efekty uboczne:
– zawroty głowy,
– nudności,
– senność,
– ryzyko śmiertelnego przedawkowania,
– uzależnienie,
– ucisk w klatce piersiowej i gardle,
– problemy z układem sercowo – naczyniowym,
– uderzenia gorąca,
– suchość w ustach.
Na stan zapalny, poziom serotoniny i innych neuroprzekaźników duży wpływ mają poszczególne kannabinoidy, które dostają się do organizmu podczas spożywania konopi.
Badania pokazują, że marihuana łagodzi migreny tak samo jak ból innych części ciała. Związki aktywne konopi oddziałują z receptorami bólu w mózgu i je hamują, co z kolei uśmierza ból. Jednak bardziej interesującym zjawiskiem jest wyciszanie aktywności mózgu lub spowolnienie nadaktywnych neuroprzekaźników, powodujących określone bóle głowy. Oczywiście jest to możliwe dzięki układowi endokannabinoidowego, z którym współpracują kannabinoidy zawarte w medycznej marihuanie.
Do tej pory wiadomo, że THC i CBD wykazują silne działanie przeciwzapalne. Wiele badań dowodzi ich działaniu immunosupresyjnemu. Kwestią sporną może być proporcja dawkowania obu kannabinoidów. Jedno z badań wykazało pozytywne wyniki przy równych dawkach THC i CBD. Przy podawaniu dawek 200 mg zarówno CBD, jak i THC, aż 55% uczestników odczuło zmniejszenie bólu. Co więcej, 43,5% badanych stwierdziło, że marihuana lepiej łagodziła ból niż powszechnie stosowane leki.
Pora na omówienie wyjątkowej relacji medycznej marihuany z serotoniną. Kiedy poziom serotoniny spada, naczynia krwionośne w mózgu rozszerzają się, co często wywołuje migrenowy ból i charakterystyczne uczucie pulsowania. Z drugiej strony kannabinoidy, a konkretnie CBD i THC, mają zdolność zwiększania poziomu serotoniny w mózgu. Działa to na rzecz utrzymania idealnej homeostazy organizmu.