fbpx

Stwardnienie rozsiane (SM) – co to jest i jak choremu może pomóc medyczna marihuana?

Stwardnienie rozsiane (SM)

Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba ośrodkowego układu nerwowego, obejmująca mózg i rdzeń kręgowy, której charakterystyczną cechą jest nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego. W przypadku SM, system immunologiczny, który zwykle chroni organizm przed infekcjami, zaczyna atakować zdrowe tkanki, zwłaszcza mielinę – substancję otaczającą włókna nerwowe.

Mielina pełni kluczową rolę w ochronie nerwów oraz umożliwia sprawne przekazywanie impulsów nerwowych. Gdy dochodzi do jej uszkodzenia, proces ten nazywa się demielinizacją. W miejscach, gdzie mielina ulega zniszczeniu, tworzy się stan zapalny, co prowadzi do zakłóceń w przesyłaniu sygnałów nerwowych. Objawia się to stopniowym spowolnieniem przekazywania impulsów, a w bardziej zaawansowanych przypadkach – całkowitym ich blokowaniem, co skutkuje wystąpieniem różnorodnych objawów klinicznych SM. Czy chorzy mogą wspomóc swoje leczenie medyczną marihuaną?

Spis treści:

  1. Wstęp
  2. Fakty o SM
  3. Diagnostyka SM
    • Wywiad kliniczny
    • Rezonans magnetyczny (MRI)
    • Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR)
    • Potencjały wywołane
    • Kliniczne rozpoznanie SM
  4. Jak leczy siÄ™ SM?
  5. Medyczna marihuana w leczeniu stwardnienia rozsianego
  6.  Podsumowanie
  7. Źródła

Fakty o SM

Stwardnienie rozsiane (SM) charakteryzuje się szerokim zakresem objawów, które mogą różnić się między poszczególnymi osobami zarówno pod względem rodzaju, jak i intensywności oraz momentu ich wystąpienia. Do najczęstszych symptomów należą:
– zaburzenia wzroku,
– osłabione czucie,
– trudności w poruszaniu się,
– ból wynikający np. ze spastyczności, drętwienia lub nieprzyjemnego uczucia pieczenia,
– chroniczne zmęczenie.

Mogą pojawić się także inne dolegliwości. Ważne jest, aby pamiętać, że objawy SM są zróżnicowane i u każdej osoby mogą przyjmować inną formę oraz mieć różną siłę nasilenia. Stwardnienie rozsiane nazywane jest chorobą 1000 twarzy, ponieważ każdy chory przejawia indywidualne objawy i tak naprawdę nie ma dwóch osób, które chorowałyby na SM w ten sam sposób.
Według raportu Atlas of MS na całym świecie z SM zmaga się około 2,8 miliona osób. W Polsce choroba dotyka około 55 tysięcy osób (dane Ministerstwa Zdrowia), a co roku diagnozuje się ją u kolejnych 2 tysięcy pacjentów.
SM często rozwija się u młodych dorosłych, zwłaszcza w wieku 20-40 lat, dlatego bywa nazywane
„chorobÄ… mÅ‚odych dorosÅ‚ych”. W przypadku postaci rzutowo-remisyjnej SM, kobiety stanowiÄ… wiÄ™kszość
pacjentów, podczas gdy w postaci pierwotnie postępującej nie ma wyraźnej różnicy między płciami. Choć SM może wystąpić także u dzieci i osób po 50. roku życia, jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności neurologicznej wśród młodych dorosłych.
Mimo że SM nie jest obecnie w pełni uleczalne, dostępne terapie modyfikujące przebieg choroby mogą znacząco spowolnić jej rozwój. Dzięki odpowiedniemu leczeniu, zdrowemu trybowi życia oraz terapiom łagodzącym objawy, osoby z SM mogą prowadzić satysfakcjonujące życie i cieszyć się dobrą jakością życia. Rolę w tym odgrywa także terapia medyczną marihuaną.

 

Diagnostyka SM

Aby zdiagnozować stwardnienie rozsiane (SM), lekarz rozpocznie od przeprowadzenia szczegółowego wywiadu oraz zbadania historii medycznej pacjenta, a także wykona kompleksowe badanie neurologiczne. Rozpoznanie SM opiera się głównie na analizie klinicznej objawów choroby. Kluczowym narzędziem diagnostycznym jest rezonans magnetyczny (MRI), który obecnie stosuje się rutynowo. Dodatkowo, lekarz może zlecić badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) oraz testy potencjałów wywołanych (PW), jednak te badania nie są zawsze konieczne. Poniżej przedstawiamy opis najważniejszych procedur diagnostycznych:

 

 

Wywiad kliniczny

Podczas wizyty lekarz neurolog zbierze informacje o objawach obecnych i przeszłych, zwracając uwagę na szczegóły związane z dolegliwościami. Dokładne przekazanie tych informacji jest istotne dla prawidłowej diagnozy. Neurolog oceni także twoje odruchy, reakcje na bodźce oraz funkcje wzrokowe i ruchowe. W procesie diagnostycznym często używana jest tzw. rozszerzona skala niewydolności ruchowej (EDSS), która ocenia stopień niesprawności pacjenta. Na tej skali ocenia się różne funkcje, m.in. ruch, czucie, wzrok czy kontrolę nad pęcherzem. Skala EDSS pozwala również ocenić efektywność stosowanego leczenia.

 

Rezonans magnetyczny (MRI)

Rezonans magnetyczny jest precyzyjnym badaniem obrazowym, które pozwala na uzyskanie szczegółowych przekrojów narządów wewnętrznych, w tym mózgu i rdzenia kręgowego. Jest niezbędny w diagnozie SM, ponieważ umożliwia wykrycie rozproszenia objawów choroby w czasie i przestrzeni. Ponad 95% osób z potwierdzonym klinicznie SM ma zmiany widoczne w obrazie MRI. Dzięki temu badaniu można monitorować aktywność choroby, a także oceniać skuteczność leczenia. MRI wykorzystuje silne pole magnetyczne i fale radiowe, a w niektórych przypadkach stosuje się kontrast (gadolin), aby zobrazować aktywne zmiany demielinizacyjne. Badanie MRI trwa zazwyczaj kilkadziesiąt minut i jest bezpieczne oraz bezbolesne.

 

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR)

Płyn mózgowo-rdzeniowy chroni mózg przed uszkodzeniami, a jego badanie jest ważnym elementem diagnostyki SM. Analiza płynu pozwala wykryć procesy zapalne w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Prążki oligoklonalne oraz podwyższony indeks IgG to markery wskazujące na aktywność immunologiczną w układzie nerwowym, co jest charakterystyczne dla SM. Badanie to jest szczególnie przydatne w diagnozie pierwotnie postępującej postaci SM oraz klinicznie izolowanego zespołu (CIS).

 

Potencjały wywołane (PW)

Testy potencjałów wywołanych mierzą aktywność elektryczną mózgu w odpowiedzi na bodźce, oceniając przewodnictwo w uszkodzonych drogach nerwowych. Najczęściej stosowane są wzrokowe potencjały wywołane, które badają przewodzenie sygnału z oczu do mózgu. Stosuje się również somatosensoryczne i słuchowe potencjały wywołane. Badanie to jest uzupełnieniem diagnostyki, choć samo w sobie nie pozwala na jednoznaczną diagnozę SM.
Wszystkie powyższe badania pomagają lekarzowi ocenić, czy objawy spełniają kryteria diagnostyczne stwardnienia rozsianego, a także wykluczyć inne możliwe przyczyny dolegliwości. Obowiązujące obecnie kryteria McDonalda z 2017 roku umożliwiają szybsze postawienie diagnozy, szczególnie w przypadku klinicznie izolowanego zespołu objawów (CIS).

 

Kliniczne rozpoznanie SM

Diagnoza rzutowo-remisyjnej postaci SM jest możliwa, gdy występują co najmniej dwa rzuty choroby oddzielone okresem remisji oraz widoczne zmiany w przynajmniej dwóch różnych obszarach ośrodkowego układu nerwowego. W przypadku pierwotnie postępującej postaci SM, diagnoza opiera się na ciągłym pogarszaniu się stanu zdrowia w ciągu roku, wraz z dodatkowymi wynikami badania MRI lub obecnością prążków oligoklonalnych w płynie mózgowo-rdzeniowym.
Dzięki zaawansowanym metodom diagnostycznym, rozpoznanie SM jest dziś możliwe na wczesnym etapie, co zwiększa szanse na skuteczne spowolnienie postępu choroby.

 

Jak leczy siÄ™ SM?

Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba przewlekła, której przyczyny wciąż nie zostały w pełni poznane. Choć nadal nie udało się opracować leku, który całkowicie wyleczyłby tę chorobę, nauka robi postępy w walce z SM. Już ponad dwie dekady temu wprowadzono pierwsze leki, które wpływają na przebieg choroby, hamując jej rozwój.

Dziś dostępnych jest wiele terapii immunomodulujących, określanych mianem DMT (ang. Disease Modifying Therapies), które mają na celu modyfikację przebiegu SM. Głównym zadaniem tych leków jest zmniejszanie lub eliminowanie stanów zapalnych w mózgu i rdzeniu kręgowym, co skutkuje ograniczeniem liczby rzutów choroby oraz spowolnieniem postępu niepełnosprawności. Niektóre z tych preparatów mają także zdolność do spowalniania zaniku mózgu, co jest istotnym elementem w terapii pacjentów.

Najczęściej leki te stosowane są u osób z rzutowo-remisyjną postacią SM (RRMS), gdyż to właśnie dla tej formy charakterystyczne są zapalenia w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Badania wykazały, że najlepsze efekty przynosi rozpoczęcie leczenia na możliwie wczesnym etapie choroby. Nawet jeśli pacjent nie odczuwa rzutów choroby, nie oznacza to, że SM nie postępuje. Czasami zmiany zachodzące w mózgu nie dają widocznych objawów, dlatego wczesna interwencja może znacząco wpłynąć na przebieg schorzenia.

W Polsce leczenie SM odbywa się w ramach refundowanego przez państwo programu lekowego B.29, co daje pacjentom z ubezpieczeniem zdrowotnym dostęp do bezpłatnych terapii. Terapia najczęściej rozpoczyna się od leków pierwszej linii, do których należą interferony beta oraz octan glatirameru. Wraz z rozwojem medycyny pojawiły się także nowoczesne i bardziej skuteczne preparaty, takie jak fumaran
dimetylu, teriflunomid, ozanimod, ponesimod, ofatumumab, okrelizumab i kladrybina. W przypadkach, gdy choroba rozwija się agresywnie lub leczenie pierwszej linii nie przynosi oczekiwanych rezultatów, stosuje się leki drugiej linii, w tym fingolimod i natalizumab.

Dla osób z pierwotnie postępującą postacią SM (PPMS) opracowano terapię z zastosowaniem okrelizumabu, natomiast dla pacjentów z wtórnie postępującą postacią (SPMS) zaleca się siponimod. Leki te są skierowane głównie do pacjentów, u których choroba znajduje się we wczesnym stadium.

Sposób podawania leków może się różnić – niektóre przyjmowane są doustnie w formie tabletek, inne wymagają wstrzyknięć lub wlewów dożylnych. Również częstotliwość ich stosowania jest zróżnicowana: od codziennych dawek, po terapie, które aplikuje się co kilka dni, raz na dwa tygodnie, a nawet tylko kilka razy w roku. Wybór leku zależy nie tylko od rodzaju choroby, jej aktywności czy stanu neurologicznego pacjenta, ale także od stylu życia, planów prokreacyjnych oraz preferencji dotyczących sposobu leczenia. Decyzja o wyborze terapii powinna być podejmowana wspólnie z lekarzem.

Warto również pamiętać, że podobnie jak inne leki, preparaty modyfikujące przebieg SM mogą powodować działania niepożądane. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć w charakterystyce produktu leczniczego, a skutki uboczne występujące u pacjentów mogą być bardzo zróżnicowane. Niemniej jednak korzyści płynące z leczenia często przewyższają ryzyko związane z wystąpieniem ewentualnych skutków ubocznych.

Każdy pacjent, u którego zdiagnozowano SM, powinien zostać poinformowany przez neurologa o dostępnych możliwościach leczenia oraz o miejscach, gdzie można uzyskać niezbędną terapię. W Polsce działa ponad 100 ośrodków zajmujących się leczeniem SM. Pacjenci mogą samodzielnie wybrać placówkę, w której chcą się leczyć, jednak w niektórych przypadkach może być konieczne oczekiwanie na wolne miejsce w programie lekowym. Warto wówczas rozważyć inne ośrodki, które mogą zaoferować szybszy dostęp do leczenia.

W trakcie terapii pacjenci będą musieli regularnie uczestniczyć w wizytach kontrolnych oraz przechodzić badania, takie jak rezonans magnetyczny czy badania krwi. Jest to konieczne, aby monitorować skuteczność leczenia i stan zdrowia pacjenta. Dzięki temu możliwe jest bieżące dostosowywanie terapii do potrzeb osoby chorej, co zwiększa szanse na zahamowanie rozwoju choroby i poprawę jakości życia. A jakość życia chorego na stwardnienie rozsiane może poprawić także włączenie do leczenia medycznej marihuany.

 

 

Medyczna marihuana w leczeniu stwardnienia rozsianego

Na liście chorób, w których zaleca się stosowanie medycznej marihuany jest właśnie multiple sclerosis, czyli stwardnienie rozsiane (SM). Nie bez powodu! Choroba ta wywołuje szereg objawów, które mogą łagodzić szerokie właściwości medycznej marihuany oraz substancji w niej zawartych. Na temat leczenia SM medyczną marihuaną powstało wiele badań naukowych, które potwierdzają obiecujące skutki terapii kannabinoidami. Poniżej przedstawiamy kilka z nich.

Cannabinoids: Potential for Modulation and Enhancement When Combined with Vitamin B12 in Case of Neurodegenerative Disorders

Choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera, Parkinsona, stwardnienie rozsiane, pląsawica Huntingtona oraz stwardnienie zanikowe boczne, stanowią ogromne wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej i terapii. Wynika to nie tylko ze skomplikowanej etiologii i patofizjologii tych schorzeń, ale również z ciężkości objawów, które im towarzyszą. Dlatego istotne jest, aby stale doskonalić metody terapeutyczne, które mogą pomóc w leczeniu tych chorób. Ostatnie badania wskazują, że kannabinoidy, szczególnie te pochodzące z konopi siewnych (Cannabis sativa), mają duży potencjał w terapii kluczowych procesów patologicznych związanych z chorobami neurodegeneracyjnymi.

Kannabinoidy, zwłaszcza THC i CBD, wykazują właściwości przeciwko agregacji białek, które odgrywają ważną rolę w przebiegu takich chorób jak stwardnienie rozsiane. Poprzez modulację układu endokannabinoidowego oraz interakcję z receptorami kannabinoidowymi CB1 i CB2, mogą przyczynić się do łagodzenia procesów neurodegeneracyjnych. Aktywacja receptora CB1 przez kannabinoidy dodatkowo chroni przed dysfunkcją mitochondriów, co jest kluczowe w chorobach takich jak demielinizacja, które zaburzają dystrybucję energii w komórkach nerwowych.

Dalsze badania nad wykorzystaniem nanopcząsteczek β-kariofilenu, który wiąże się z receptorami CB2, jak pokazały badania Alberti i in. z 2020 roku, otwierają nowe możliwości terapeutyczne, zwłaszcza w kontekście poprawy przenikania leków przez barierę krew-mózg (BBB) i zwiększenia skuteczności terapii. Dodatkowo, połączenie RNA aptamerów z kannabinoidami i witaminą B12 może prowadzić do bardziej precyzyjnych, celowanych terapii, chociaż konieczne są jeszcze dokładne badania przed wprowadzeniem ich do klinicznego użytku.

Takie podejście łączące różne metody terapii stanowi obiecujący kierunek w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych. Podkreśla ono znaczenie trwających badań nad wpływem kannabinoidów na różne procesy chorobowe, szczególnie ich interakcje z funkcją mitochondriów i komunikacją międzykomórkową. Konieczne są dalsze badania, aby w pełni zrozumieć działanie i zastosowanie kannabinoidów w kontekście różnych schorzeń, jednak pierwsze wyniki sugerują, że mogą one odegrać ważną rolę w tworzeniu nowych strategii terapeutycznych.

 
Unprescribed cannabinoids and multiple sclerosis: a multicenter, cross-sectional, epidemiological study in Lombardy
W okresie od marca 2022 do lutego 2023 roku we Włoszech przeprowadzono wieloośrodkowe, przekrojowe badanie. Pacjenci z rozpoznaniem stwardnienia rozsianego, będący osobami dorosłymi, wypełnili anonimową ankietę online. Głównym celem badania było oszacowanie częstości stosowania nieprzepisanej marihuany. Badacze przeanalizowali wzorce używania konopi oraz związki z różnymi czynnikami klinicznymi i socjodemograficznymi. Do oszacowania 95% przedziału ufności (CI) dla głównego wyniku zastosowano metodę dwumianową.

Do badania zaproszono 5620 pacjentów, z czego 2024 (36,0%) wzięło w nim udział. Średni wiek
uczestników wynosił 45,2 lat, a 64,5% badanych stanowiły kobiety. Najczęściej występującą postacią choroby było rzutowo-remisyjne stwardnienie rozsiane (77,3%). Mediana wskaźnika niepełnosprawności EDSS wyniosła 2,0. Odsetek osób aktualnie używających marihuanę wyniósł 15,5% (95% CI 13,9–17,1), przy czym 36,4% z tych pacjentów poinformowało swojego lekarza o nieprzepisanym stosowaniu konopi. Byli użytkownicy stanowili 15,0%, natomiast 69,5% nigdy nie używało marihuany. Obecni użytkownicy częściej podawali użycie marihuany w celach medycznych w porównaniu do byłych użytkowników (p < 0,001).

Wnioski były jednoznaczne. Stosowanie nieprzepisanej marihuany jest powszechne wśród pacjentów z SM we Włoszech, a częstość jej używania wydaje się wyższa niż w populacji ogólnej. Zwykle jest stosowana w celach medycznych, choć pacjenci często nie informują o tym swoich lekarzy. Najczęściej sięgają po nią młodsze osoby, mężczyźni oraz ci, którzy nie są w stałych związkach. Z kolei osoby z większą niepełnosprawnością, nasilonymi objawami spastyczności i bólu, problemami z lękiem, obniżoną jakością życia oraz przyjmujące leki neurologiczne, psychiatryczne i przeciwbólowe częściej używają marihuany w celach medycznych. Uważa się, że stosowanie nieprzepisanej marihuany jest stosunkowo bezpieczne, z niskim ryzykiem uzależnienia, a pacjenci zgłaszają dodatkowe korzyści, takie jak zmniejszenie lub całkowite odstawienie leków stosowanych w leczeniu lęku, problemów ze snem, bólu, depresji i innych schorzeń. Wyniki te mogą pomóc w poprawie relacji terapeutycznej między pacjentami a lekarzami oraz w lepszej ocenie ryzyka stosowania kannabinoidów w SM.

Therapeutic applicability of cannabidiol and other phytocannabinoids in epilepsy, multiple sclerosis and Parkinson’s disease and in comorbidity with psychiatric disorders
W badaniach nad medycznym zastosowaniem konopi w leczeniu chorób układu nerwowego, zwłaszcza chorób neurodegeneracyjnych, szczególną uwagę zwrócono na kannabinoidy, takie jak THC i CBD. Zarówno badania przedkliniczne, jak i kliniczne potwierdziły neuroprotekcyjne, przeciwzapalne, przeciwapoptotyczne oraz przeciwpadaczkowe działanie CBD, co zostało podkreślone w tym artykule. Niemniej jednak, mechanizmy molekularne, komórkowe i behawioralne wynikające z interakcji CBD z rozbudowanym układem endokannabinoidowym wymagają dalszych badań, szczególnie w kontekście padaczki, stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona oraz innych chorób neurologicznych. Co ciekawe, wiązanie CBD z receptorem 5-HT1A wydaje się obiecujące w leczeniu padaczek, zespołów parkinsonowskich oraz stwardnienia zanikowego bocznego, gdzie receptor serotoninowy 5-HT1A odgrywa kluczową rolę. CBD wykazuje znaczny potencjał terapeutyczny w leczeniu padaczki oraz choroby Parkinsona, natomiast nabiksymol (lek zawierający THC i CBD) jest często stosowany w leczeniu stwardnienia rozsianego, zwłaszcza w celu redukcji spastyczności. Wiadomo, że CBD działa jako odwrotny agonista receptorów CB2, inhibitor wychwytu zwrotnego AEA oraz niekonkurencyjny negatywny modulator allosteryczny receptorów CB1. Jednocześnie trwają dyskusje na temat możliwego wpływu CBD na neutralizację efektów THC, co wymaga dalszych badań nad mechanizmami tej interakcji. W niektórych chorobach CBD wykazuje obiecujące efekty terapeutyczne, jednak potrzebne są dalsze randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badania, obejmujące zróżnicowane populacje.

Cannabidiol for the Treatment of Cervical Spondyloarthritis-Related Pain: A Case Report
Spondyloartropatia (SA) to przewlekła choroba zapalna, która głównie dotyka kręgosłupa. Ból związany z SA może być bardzo intensywny, długotrwały i paraliżujący. Przeprowadzono badania nad zastosowaniem konopi w leczeniu pacjentów z padaczką oporną na leczenie, stwardnieniem rozsianym, chorobą Parkinsona, zaburzeniami snu oraz przewlekłym bólem. Kannabidiol, główny składnik konopi o właściwościach niepsychotropowych, wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, a także wpływa na zmniejszenie lęku i stabilizację nastroju.

W artykule przedstawiono przypadek 72-letniego mężczyzny cierpiącego na spondyloartropatię, z łagodnymi zwężeniami kanału kręgowego na poziomach C4-C5 oraz C5-C6, a także zwężeniami lewych otworów nerwowych na poziomach C3-C4, C4-C5, C5-C6 oraz C6-C7. W przypadku tego pacjenta zastosowanie kannabidiolu przyniosło zadowalające efekty w kontrolowaniu bólu związanego z szyjną
spondyloartropatiÄ….

Pacjent został poddany leczeniu olejem z konopi o pełnym spektrum, zawierającym 6000 mg substancji czynnych (200 mg CBD na mililitr i 0,3% tetrahydrokannabinolu). Terapia rozpoczęła się od
dawki 8 mg co 12 godzin, z planowanym zwiększaniem dawki co cztery dni, aż do osiągnięcia 100 mg co 12 godzin. Pierwsze oznaki poprawy zauważono po 20 dniach stosowania, przy dawce wynoszącej około 50 mg co 12 godzin. Po 90 dniach leczenia pacjent zgłosił całkowity zanik bólu, powrót do aktywności fizycznej (chodzenie i pływanie) oraz zaprzestanie stosowania leków przeciwbólowych. Siła mięśni znacznie wzrosła, a drżenie lewej ręki zmniejszyło się o 90%. Jedynym przejściowym skutkiem ubocznym była senność, która wystąpiła tylko na początku terapii. Pacjent stosuje kannabidiol od roku, z modyfikacjami dawki, która obecnie wynosi 144 mg dziennie.

 

Podsumowanie przeglądu badań

Podsumowanie przeglądu badań dotyczących zastosowania kannabinoidów w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych i innych schorzeń neurologicznych ukazuje rosnące zainteresowanie ich potencjalnymi korzyściami terapeutycznymi. W badaniach tych zwrócono uwagę na główne składniki kannabinoidowe, takie jak THC i CBD, które wykazują działanie przeciwzapalne, neuroprotekcyjne oraz przeciwbólowe. W szczególności CBD, jako składnik niepsychotropowy, zdobywa uznanie za swoje właściwości, które mogą być korzystne w leczeniu epilepsji, stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona oraz innych chorób neurologicznych.
W badaniach klinicznych i przedklinicznych wykazano, że CBD może wpływać na różne mechanizmy molekularne, komórkowe i behawioralne, co czyni go obiecującym kandydatem w terapii. Interakcja CBD z receptorami serotoninowymi oraz systemem endokannabinoidowym otwiera nowe możliwości terapeutyczne, a także może łagodzić objawy, takie jak ból, skurcze mięśni i problemy ze snem.
Ponadto, badania wskazują na to, że stosowanie nieprzepisanych kannabinoidów wśród pacjentów z stwardnieniem rozsianym może być powszechne, często w celach medycznych, pomimo braku wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Wykazano, że stosowanie kannabidiolu może prowadzić do poprawy jakości życia pacjentów oraz zmniejszenia potrzeby zażywania innych leków.
Podsumowując, istnieje potrzeba dalszych badań klinicznych, w tym randomizowanych, podwójnie ślepych badań kontrolowanych placebo, aby lepiej zrozumieć skutki terapeutyczne kannabinoidów oraz ich zastosowanie w leczeniu różnych schorzeń neurologicznych. Badania te mogą przyczynić się do poprawy współpracy między pacjentami a lekarzami oraz do rozwoju strategii terapeutycznych opartych na kannabinoidach. Mimo to można zaobserwować wiele obiecujących wyników stosowania medycznej marihuany jako terapii wspomagającej leczenie stwardnienia rozsianego.
W naszej klinice znajdziesz profesjonalną pomoc, która pomoże Ci w doborze odpowiednich środków
terapeutycznych zwiÄ…zanych z medycznÄ… marihuanÄ…. Nasi lekarze specjalizujÄ… siÄ™ w medycznej
marihuanie i będą w stanie dobrać leczenie do Twoich indywidualnych potrzeb. Dodatkowo na każdy przypadek patrzymy holistycznie i też takich porad staramy się udzielać. Podpowiemy Ci jak zadbać o
Twoje zdrowie kompleksowo, jakie metody i techniki mogą Ci dodatkowo pomóc i wesprzeć w walce o
dobre samopoczucie.

Źródła:

  1. Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego https://ptsr.org.pl/
  2. Cannabinoids: Potential for Modulation and Enhancement When Combined with Vitamin B12 in Case of
    Neurodegenerative Disorders https://www.mdpi.com/1424-8247/17/6/813
  3. Unprescribed cannabinoids and multiple sclerosis: a multicenter, cross-sectional, epidemiological study in
    Lombardy, Italy https://link.springer.com/article/10.1007/s00415-024-12472-4
  4. Therapeutic applicability of cannabidiol and other phytocannabinoids in epilepsy, multiple sclerosis and
  5. Parkinson’s disease and in comorbidity with psychiatric disorders
    https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/bcpt.13997
  6. Cannabidiol for the Treatment of Cervical Spondyloarthritis-Related Pain: A Case Report
    https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11410304/

Â